کمبود اشتها، یکی دیگر از فاکتورهایی است که می تواند خوش خوراکی غذا را تحت تاثیر قرار دهد. تغییرات شرایط محیطی، هوای گرم، بیماری های مختلف و وجود مواد معدنی زیاد در آب مصرفی (شامل مقادیر بیش از 1000 پی پی ام از هر یک از عناصر سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم) از جمله عواملی هستند که می توانند موجب افت مصرف خوراک و در نتیجه افت عملکرد حیوان شوند. مجموعه این عوامل، تولید کننده را مجبور به استفاده از مواد خوش طعم کننده خوراک می نماید

عوامل مطبوع کننده خوراک شامل انواع طبیعی و سنتتیک می باشند. افزودنی های طبیعی از قبیل سیر، انواع ترکیبات با خاصیت ادویه ای، زیره سیاه و انواع سنتتیک شامل عصاره انواع میوه، وانیل، گلوتامات سدیم و ... می باشند. این مواد عمدتاٌ به شکل پودر تهیه می شوند و به همراه سایر مواد ریز مغذی به خوراک طیور افزوده می شوند. حد مجاز طبیعی استفاده از این مواد در

خوراک طیور

بین 5/0 الی 5/1 درصد می باشد. این مقدار مصرف می تواند با در نظر گرفتن فاکتورهایی از قبیل اجزاء مواد خوراکی موجود در جیره، مدت زمان ذخیره کردن خوراک و نوع بیماری احتمالی شایع شده در گله، به طور دقیق تعیین شود

در مورد تاثیر این مواد طعم دهنده بر روی صفاتی از قبیل افزایش وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی جوجه های گوشتی، 4 آزمایش انجام گرفت. نتایج این آزمایشات نشان داد که استفاده از مواد طعم دهنده در جیره غذایی جوجه های گوشتی موجب می شود که وزن بدن در پایان هفته چهارم 8 گرم و در پایان هفته هشتم پرورش، 3 گرم سنگین تر از گروه شاهد باشد. همچنین استفاده از این مواد موجب بهبود ضریب تبدیل غذایی به میزان 2/6% در پایان هفته چهارم و 3% در پایان هفته هشتم می شود

تاثیر مواد مطبوع کننده خوراک بر روی برنامه های محدودیت غذایی

برنامه های مختلف محدودیت غذایی، در مواردی از قبیل شروع تولک بری و به تعویق انداختن شروع دوره تولیدی مرغان تخمگذار مورد استفاده قرار می گیرد. برنامه محدودیت غذایی به طور تجربی با استفاده از جیره های غذایی با فیبر بالا و انرژی پایین صورت می گیرد و یا این که مقدار خوراکی که در اختیار پرنده قرار می گیرد، محدود می شود. با کاربرد روش اول، معمولاً مقدار خوراک مصرفی پرنده 5/1 برابر افزایش می یابد و به دنبال آن هزینه پرورش پولت هم افزایش خواهد یافت. یادآوری می گردد که منابع حاوی فیبر هم همیشه با قیمت های مقرون به صرفه و اقتصادی در دسترس نمی باشند

مواد طعم دهنده خوراک، حاوی فاکتورهای ناشناخته ای هستند که موجب تامین سلامت پرنده می شوند و پرنده را در مقابل عوامل نامساعد حفظ می نمایند

مواد خوراکی طبیعی به طور نسبی برای طیور نامطلوب هستند زیرا از خوشخوراکی بالایی برخوردار نیستند. به عنوان مثال طیور جیره حاوی ذرت را نسبت به جیره های حاوی جو، چاودار و گندم ترجیح می دهند.

طیور

همچنین از خوردن غذاهای حاوی ترکیبات غیرمعمول از قبیل پروتئین های تک سلولی، ضایعات فرآوری شده میوه و گیاهان دارویی خودداری می نمایند

مواد خوراکی طبیعی با خوش خوراکی بالا هم حاوی فاکتورهای زائدی هستند که اثرات نامطلوبی را بر روی خوش خوراکی غذا می گذارند. به عنوان مثال، در طول مدت زمان طولانی نگهداری و ذخیره سازی این مواد، ترکیبات مغذی موجود در آن ها دستخوش تغییراتی می شوند. اکسیداسیون چربی، کپک زدگی قند و فساد پروتئین از جمله واکنش هایی است که مواد مغذی، با آن روبرو می شوند. فساد این مواد مغذی با ارزش، موجب تولید ترکیبات معطری می شود که برای طیور قابل قبول و جذاب نمی باشد و همین عامل موجب عملکرد ضعیف این مواد خوراکی می شود

مشکلات مربوط به طعم غذا، ممکن است در غذاهای تازه هم وجود داشته باشد. یافته های تجربی نشان می دهند که بدون استفاده از مواد خوش طعم کننده خوراک، امکان تولید جیره غذایی که از یکنواختی بالایی از نظر خوش خوراکی برخوردار باشند وجود ندارد. دلیل این امر به تفاوت شرایط کشت گیاه، نوع خاک و مراحل مختلف فرآوری گیاه در کارخانجات باز می گردد. افزودنی های غذایی که در جیره های غذایی مختلف استفاده می شوند، طعم های متفاوتی دارند. به عنوان مثال، منابع چربی که در خوراک مورد استفاده قرار می گیرند، ممکن است از بخش هایی از چربی غیر خوراکی بدن حیوانات که حاوی ناخالصی زیادی است استخراج شوند. همچنین مواد معدنی و ویتامین هایی که در داخل یک مکمل وجود دارند با یک کریر خاصی مخلوط می شوند و نوع کریر انتخاب شده در این راستا می تواند طعم خوراک مصرفی را تحت تاثیر قرار دهد

افزودن مواد طعم دهنده به جیره غذایی جوجه های جوان می تواند آن ها را تحریک به مصرف خوراک بیشتری نماید، زیرا جوجه هایی که تازه از تخم خارج شده اند نسبت به مصرف خوراک رغبت چندانی نشان نمی دهند. همچنین، غذایی که با افزودن مواد افزودنی، خوش خوراک شده باشد، از قابلیت هضم بالاتری نسبت به جیره غذایی که خوش خوراکی کمتری داشته باشد برخوردار است

سابقه استفاده از مواد خوش طعم کننده در تغذیه حیوانات به سال 1946 باز می گردد. استفاده از این مواد در جیره غذایی حیواناتی از قبیل گاو، گوسفند و سایر حیوانات مزرعه ای کاملاً مرسوم است، ولی کاربرد این مواد در

صنعت طیور

، توسط متخصصین تغذیه، در حال بحث و بررسی می باشد

بعضی از متخصصین تغذیه مشتاق کاربرد این ترکیبات در تغذیه طیور هستند و برخی دیگر در این ارتباط هیچ گونه تمایلی را نشان نمی دهند. باید توجه نمود که تعداد جوانه های چشایی در یک جوجه یک روزه فقط 8 عدد می باشد و این جوانه ها در سن 3 ماهگی به تعداد 24 عدد افزایش می یابند. این در حالی است که تعداد جوانه های چشایی در انسان در حدود 9000 و در گاو در حدود 25000 عدد می باشد. این تفاوت تعداد جوانه های چشایی بین طیور، انسان و گاو، بحث های جالبی را در مورد قابلیت حس چشایی در طیور مطرح می نماید. یکی دیگر از نکات قابل توجه دیگر در این زمینه به درصد ناچیز رطوبت در خوراک طیور و مدت زمان کوتاه توقف خوراک در دهان آن ها باز می گردد. تحت این شرایط بدیهی است که قابلیت حل شدن عوامل طعم دهنده خوراک در دهان، با بازدهی بالایی اتفاق نخواهد افتاد

بخشی از مطالعات علمی که در این رابطه صورت گرفته است نشان می دهد که در صورت استفاده از مواد طعم دهنده در جیره غذایی

جوجه های گوشتی

و مرغان تخمگذار، هیچ گونه تفاوت معنی داری از نظر شدت رشد و تولید تخم مرغ رخ نخواهد داد. این عده از متخصصین معتقدند که استفاده از مواد مطبوع در خوراک طیور از نظر اقتصادی ممکن است مقرون به صرفه نباشد

این عقاید از دیدگاه صنعت طیور در دنیا پذیرفته شده نیست. واقعیت آن است که تعداد جوانه های چشایی با افزایش سن طیور افزایش می یابند. اگرچه بعضی از مکانیسم های توجیهی بر این اساس پایه گذاری شده اند که قابلیت انحلال عوامل طعم دهنده خوراک در طول هضم غذا در دستگاه گوارش طیور بسیار پایین می باشد، ولی این نکته را هم باید در نظر داشت که وجود این مواد مطبوع در خوراک، می تواند موجب تحریک حس بویایی و در نتیجه تحریک مصرف خوراک در پرنده شود

وجود مواد مطبوع کننده خوراک طیور، موجب بهبود جزیی در افزایش وزن بدن و تولید تخم مرغ می شود ولی این اثرات افزایشی ممکن است که معنی دار نباشد، ولی این عدم معنی دار بودن نباید مانع از آن شود که ما یک دیدگاه درست از کاربرد این مواد را داشته باشیم

مزایای استفاده از مواد طعم دهنده در صنعت طیور

کاربرد دومین روش هم به دلیل انجام محاسبات دقیق برای تعیین خوراک مصرفی هر پرنده در هر روز و اشتباهاتی که ممکن است در این راستا اتفاق بیفتد، پر هزینه خواهد بود. در اینجا به نظر می رسد که مواد افزودنی مطبوع کننده خوراک بتوانند نقش عمده ای را ایفا نمایند. این ترکیبات موجب تحریک ترشح شیرابه های هضمی در دستگاه گوارش طیور می شوند و به این ترتیب باعث افزایش بازدهی مصرف انرژی می شوند. به این ترتیب با تامین انرژی مورد نیاز، مقدار خوراک مصرفی هم کمتر می شود و این امر محدودیت غذایی را با موفقیت بیشتری روبرو می کند

تاثیر طعم دهنده های خوراک بر روی کیفیت تخم مرغ و گوشت

بعضی از ترکیبات مطبوع کننده خوراک، موجب بهبود طعم

تخم مرغ

می شوند. استفاده از این گونه افزودنی ها موجب می شود که طعم تخم مرغ در مدت زمان طولانی ذخیره سازی و حتی تحت دمای بالای محیطی، تغییرات نامطلوبی نداشته باشد. این موضوع در مورد کیفیت گوشت هم صادق است. در یکی از مطالعات صورت گرفته در این ارتباط، مشخص گردید که در گروه دریافت کننده جیره غذایی حاوی مواد طعم دهنده، درجه کیفیت گوشت 1/5 و در گروه شاهد درجه کیفیت گوشت 5/4 بود. مواد مطبوع کننده جیره غذایی طیور همچنین موجب کاهش تولید کلسترول مضر در درون گوشت می شوند

به عنوان نمونه، مطالعات انجام گرفته بر روی پودر سیر نشان می دهد که در این جیره ها، فعالیت آنزیم هایی که موجب تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی می شوند، افزایش می یابد. به این ترتیب کلسترول بسیار ناچیزی در لاشه ذخیره خواهد شد. در سال های اخیر، زیره سیاه که یکی از مواد مطبوع کننده خوراک (نان و پنیر) در کشورهای عربی است، در جیره غذایی جوجه های گوشتی هم به میزان 500 تا 2000 پی پی ام مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این ماده در جیره غذایی جوجه های گوشتی می تواند موجب کنترل آلودگی گوشت به انواع باکتری های بیماریزا از قبیل سالمونلا، استرپتوکوکوس و استافیلوکوکوس شود. زیره سیاه همچنین می تواند موجب بهبود عارضه استرس گرمایی، افزایش ایمنی جوجه ها در مقابل بیماری هایی از قبیل نیوکاسل و کوکسیدیوز شود. این ماده افزودنی با تحریک غدد تیروئید، موجب افزایش قابلیت باروری در خروس ها می شود